Θέσεις του Δήμου Τήνου στο υπό διαβούλευση Χωροταξικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό

ΑΔΑ: ΨΙΤΠΩΗ6-ΕΜ1

Αριθ. απόφασης: 238/2024

ΘΕΜΑ 1ο: Θέσεις του Δήμου Τήνου στο υπό διαβούλευση Χωροταξικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό

Ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου αναφερόμενος στο ανωτέρω θέμα της ημερήσιας διάταξης, έδωσε τον λόγο στον κ. Ευάγγελο Κορνάρο, Αντιδήμαρχο Τήνου, ο οποίος ανέφερε τα εξής:

«Αγαπητοί συνάδελφοι, με ένα κοινό Δελτίο Τύπου του Υπουργείου Περιβάλλοντος & Ενέργειας και του Υπουργείου Τουρισμού τέθηκε σε διαβούλευση το Νέο Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό» και η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Αρχικά είχε τεθεί ως τελική ημερομηνία της διαβούλευσης η 15η Σεπτεμβρίου 2024 αλλά τελικά δόθηκε παράταση μόνο 10 ημερών, δηλαδή μέχρι την Τετάρτη 25 Σεπτεμβρίου 2024. Στις 19 Ιουλίου 2024 πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα της «ΜΟΣΧΟΥΛΕΙΟΥ ΣΧΟΛΗΣ» μία πρώτη συνάντηση για να ακουστούν απόψεις σχετικά με το θέμα.

Στις 2 Αυγούστου 2024 με την απόφαση Δημάρχου 24/Β/2024 συγκροτήθηκε Εισηγητική Επιτροπή με αντικείμενο την διερεύνηση – διατύπωση θέσεων και απόψεων. Η εν λόγω Επιτροπή συνεδρίασε δύο φορές (χωρίς ιδιαίτερη συμμετοχή δυστυχώς), ανέπτυξε σκέψεις, προβληματισμούς και αντιρρήσεις.

Αμέσως μετά την 1η συνεδρίαση, ο Δήμος Τήνου έστειλε το υπ΄αριθ. πρωτοκόλλου 12484/22-8-2024 έγγραφο, με το οποίο ουσιαστικά ζητούσαμε παράταση στο χρόνο διαβούλευσης αλλά και διευκρινήσεις.

Στην τελευταία συνεδρίαση της Επιτροπής ζητήθηκαν να σταλούν εγγράφως οι απόψεις του κάθε φορέα επί των άρθρων της ΚΥΑ ώστε να μπορέσουμε να καταλήξουμε σε ένα κοινό κείμενο.

Από τους φορείς που συμμετείχαν, απόψεις έστειλαν ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Μυκόνου – Άνδρου Τήνου (Σ.ΑΜ.Α.Τ) στις 17/9/2024 και η «Αμπασσάδα» όπου μας κοινοποίησε τις θέσεις της «Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού» αλλά και τις απόψεις του καθηγητή Γιάννη Σπιλάνη και της καθηγήτριας Μόνικας Θέμου.

Εκ μέρους του Δήμου Τήνου. πρώτα η κα Ειρήνη Λαζούρα ως Πολιτικός Μηχανικός και λιγότερο εγώ, αναπτύξαμε τις απόψεις μας στις συνεδριάσεις αυτές και ουσιαστικά περιμέναμε να έχουμε τις απόψεις των υπολοίπων.

Το Χωροταξικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό και η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων αποτελεί ένα «εργαλείο» θα μπορούσα να πω, που προσπαθεί να ρυθμίσει τα «κακώς κείμενα» του Τουρισμού. Φυσικά αναφέρεται σε ολόκληρη την Επικράτεια και κάποια θέματα δεν μας αγγίζουν ως Τήνο.

Θα προσπαθήσω να σας παρουσιάσω, το δυνατόν συντομότερα τα σημεία εκείνα που ενδιαφέρουν το νησί μας. Επισημαίνω ότι ουσιαστικά θα σας μεταφέρω τα σημεία εκείνα που θα πρέπει σήμερα να συζητήσουμε και για τα οποία θα πρέπει να πάρουμε μία απόφαση ώστε να την καταθέσουμε στη διαβούλευση.

Μετά από αυτό το σύντομο ιστορικό, τολμώ να σας παρουσιάσω τις προτάσεις της
Δημοτικής Αρχής επί του Χωροταξικού Πλαισίου για τον Τουρισμό. Θεωρώ ότι οι απόψεις
συμπίπτουν στα περισσότερα σημεία όσων ασχολήθηκαν.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΕΙΔΙΚΟ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

1. Θεωρούμε σημαντική την προώθηση του ΕΧΠ για τον Τουρισμό αλλά σίγουρα θέλει αρκετές διορθώσεις.
2. Θα πρέπει να επανεξεταστούν τα κριτήρια κατηγοριοποίησης των νησιών. Δεν θεωρούμε ότι η ΔΕ ΤΗΝΟΥ είναι «κορεσμένη» και έχει ενταχθεί στην κατηγορία (Α) ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΛΕΓΧΟΥ.
3. Δεν συμφωνούμε στη δημιουργία μόνο νέων καταλυμάτων – «μεγαθηρίων» 4 και 5 αστέρων.
4. Δεν είμαστε σύμφωνοι ούτε στον περιορισμό στους «χώρους τουριστικού διαμοιρασμού» (τύπου Airbnb) και στα ενοικιαζόμενα δωμάτια, ως ποσοστό επί των κλινών των κύριων τουριστικών καταλυμάτων, των ξενοδοχείων δηλαδή. Και αυτό διότι στο νησί μας υπάρχουν μόλις 44 ξενοδοχεία τα οποία δεν ξεπερνούν τις 3000 κλίνες. Επίσης δεν προσδιορίζεται ούτε έστω η ποσόστωση ώστε να μπορούμε να έχουμε μία πλήρη άποψη. Θεωρούμε ότι αναφέρεται σε νέες άδειες και όχι στις ήδη υφιστάμενες επιχειρήσεις.
5. Θα πρέπει να δίνονται κίνητρα για εκσυγχρονισμό και όχι η «Μερική ή ολική απόσυρση μη αξιόλογων, απαξιωμένων ή εγκαταλελειμμένων κτιρίων και εγκαταστάσεων χρήσης τουρισμού, και κατεδάφιση μη αξιόλογων ή μη απαραίτητων ή εγκαταλελειμμένων κτιρίων που προσβάλλουν το τοπίο». Δεν αναφέρεται μάλιστα ούτε στον τρόπο ούτε στο ποιος θα κρίνει και θα αποφασίζει για αυτά τα κτίρια.
6. Υπάρχει ανάγκη επανακαθορισμού των κατευθύνσεων για τις Natura
7. Χρειάζεται διευκρίνηση του όρου «ήπια ανάπτυξη»
8. Προτείνεται η αντικατάσταση του όρου «τουριστική φέρουσα ικανότητα» από την «φέρουσα ικανότητα». Βασική
9. Είμαστε αντίθετοι στην επιβολή νέου τέλους για τον Τουρισμό. Προτείνεται μάλιστα το ήδη ισχύον Τέλος Ανθεκτικότητας να επιστρέφει στους ΟΤΑ.
10. Διορθώσεις ως προς την Παράκτια Ζώνη συνυπολογίζοντας την ιδιαίτερη μορφολογία των νησιών μας.
11. Στις ειδικές μορφές τουρισμού να μην αποκλείεται ο Αθλητικός Τουρισμός από τα νησιά.
12. Η έννοια «κλίμακα του τοπίου» να αποσαφηνιστεί και να λαμβάνει υπ΄όψιν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε οικισμού
13. Όσον αφορά του όρους δόμησης και των ορίων αρτιότητας να μην έχουν δεσμευτικό χαρακτήρα όπως παρουσιάζονται στην εν λόγω μελέτη.
14. Να προβλεφθεί ότι επενδύσεις που ήδη έχει υποβληθεί σχετικός φάκελος να ολοκληρώνονται με το σημερινό ισχύον πλαίσιο.

Ακολούθως ο Πρόεδρος κάλεσε τα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου να αποφασίσουν σχετικά.
Το Δημοτικό Συμβούλιο, μετά από διαλογική συζήτηση και έχοντας υπόψη του την εισήγηση του Δημάρχου και τις σχετικές διατάξεις,

Α π ο φ α σ ί ζ ε ι Ο μ ό φ ω ν α

Σκοπός ενός Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τον Τουρισμό είναι ο προσδιορισμός μακροπρόθεσμων και μεσοπρόθεσμων στόχων και στρατηγικών κατευθύνσεων σε εθνικό επίπεδο για τη χωρική διάρθρωση του τομέα του τουρισμού, με όρους οικονομικής, περιβαλλοντικής και κοινωνικής βιωσιμότητας και αειφορίας. Ως σχέδιο, οφείλει να περιλαμβάνει, την αποτύπωση και την εκτίμηση της υφιστάμενης κατάστασης, η οποία θα είναι το αποτέλεσμα συνέπεια της εφαρμογής μιας αναπτυξιακής μελέτης του χώρου που πραγματεύεται.

Κανονικά το ειδικό χωροταξικό πλαίσιο για τον τουρισμό θα έπρεπε να έπεται του γενικού πλαισίου χωροταξικού σχεδιασμού.
Το συγκεκριμένο σχέδιο έχει ως βασική παραδοχή της μεθοδολογίας του ότι ο δείκτης κλίνες/εμβαδόν αποτελεί εύστοχη επιλογή για να αποτυπώσει τις χωρικές, περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις της τουριστικής ανάπτυξης κάτι το οποίο θεωρούμε ότι είναι εξ αρχής λανθασμένο.

Διέπεται από μια λογική μεγέθυνσης των τουριστικών υποδομών. Ευνοεί και υποστηρίζει την ανάπτυξη μεγάλων τουριστικών μονάδων έναντι των μικρών. Είναι οριζόντιο και συγκεντρωτικό. Μεταξύ άλλων δεν έχει αξιολογήσει:

• Τις σοβαρές κοινωνικές επιπτώσεις της προτεινόμενης μεγέθυνσης, δεδομένου ότι τόσο στην Τήνο αλλά και γενικά δεν αξιολογούνται ποσοτικά οι προτεινόμενες κλίνες και δεν προτείνονται όροι βιώσιμης ανάπτυξης στις τοπικές κοινωνίες μέσω των όρων του σχεδίου.
• Τις μη αναστρέψιμες συνέπειες στο φυσικό και πολιτιστικό τοπίο των προορισμών καθώς περιλαμβάνει ελάχιστες και στις περισσότερες περιπτώσεις θεωρητικές ή γενικές πρόνοιες περιβαλλοντικής προστασίας και προστασίας του τοπίου.
• Τον σοβαρό κίνδυνο σταδιακής εγκατάλειψης των κορεσμένων προορισμών, τους οποίους δεν καλύπτει με προτάσεις για την μετατροπή τους σε βιώσιμους προορισμούς.
  Ο χρόνος της διαβούλευσης συνέπεσαι με την περίοδο αιχμής της θερινής τουριστικής
  περιόδου κατά την οποία εκ των πραγμάτων ήταν αδύνατο οι ενδιαφερόμενοι φορείς να έχουν τον χρόνο για την ουσιαστική μελέτη και διατύπωση απόψεων επί ενός τόσο σημαντικού θέματος που τους αφορά άμεσα.

Επίσης δεν είχε προηγηθεί καμία ενημέρωση του Δήμου για την ανάθεση της σχετικής
μελέτης, ώστε να είναι σε θέση να κάνει προτάσεις επ’ αυτής ακόμη και προ της διαβούλευσης, ούτε επικοινώνησε κάποιος μελετητής με Υπηρεσίες του Δήμου Τήνου για να ζητήσει στοιχεία.

Παρ’ όλα στο σύντομο χρονικό διάστημα της διαβούλευσης, η οποία δεν είναι “ανοιχτή” ώστε να εμφανίζονται οι παρατηρήσεις όλων των ενδιαφερόμενων, διαπιστώθηκαν σημαντικές επί μέρους αστοχίες μερικές από τις οποίες ενδεικτικά αναφέρουμε.

1. Θα πρέπει να επανεξεταστούν τα κριτήρια κατηγοριοποίησης των νησιών, του μεγέθους της Τήνου, ως ελάχιστη χωρική ενότητα δηλαδή χωρίς το διαχωρισμό ανά Δημοτικές Ενότητες.
2. Δεν συμφωνούμε στη δημιουργία νέων καταλυμάτων – «μεγαθηρίων» 4 και 5 αστέρων δεδομένου ότι δεν ταιριάζουν στο μέτρο και την κλίμακα του νησιού μας και όλων των Κυκλάδων.
3. Δεν είμαστε σύμφωνοι ούτε στον περιορισμό στους «χώρους τουριστικού διαμοιρασμού» (τύπου Airbnb) και στα ενοικιαζόμενα δωμάτια, ως ποσοστό επί των κλινών των κύριων τουριστικών καταλυμάτων. Επίσης δεν προσδιορίζεται κάποια προτεινόμενη ποσόστωση.
4. Θα πρέπει παράλληλα να δίνονται κίνητρα για εκσυγχρονισμό και όχι να προβλέπεται μόνο η «Μερική ή ολική απόσυρση μη αξιόλογων, απαξιωμένων ή εγκαταλελειμμένων κτιρίων και εγκαταστάσεων χρήσης τουρισμού, και κατεδάφιση μη αξιόλογων ή μη απαραίτητων ή εγκαταλελειμμένων κτιρίων που προσβάλλουν το τοπίο». Δεν αναφέρεται μάλιστα ούτε στον τρόπο ούτε στο ποιος θα κρίνει και θα αποφασίζει για αυτά τα κτίρια.
5. Να μην επιτρέπεται η δημιουργία τουριστικών καταλυμάτων εντός προστατευόμενων περιοχών του δικτύου Φύση 2000 ( Natura).
6. Ο όρος «ήπια ανάπτυξη» θα έπρεπε να μην περιορίζεται μόνο στο “1/2 της δόμησης” αλλά να περιλαμβάνει και άλλους περιορισμούς
7. Ο όρος «φέρουσα ικανότητα» ενός τόπου είναι πλήρης και υπερκαλύπτει τον όρο “τουριστική φέρουσα ικανότητα”. Οποιαδήποτε μεμονωμένη αντιμετώπισει είναι ελλιπείς.
8. Είμαστε αντίθετοι στην επιβολή νέου τέλους για τον Τουρισμό. Αντίθετα το ήδη νομοθετημένο Τέλος Ανθεκτικότητας θα έπρεπε να επιστρέφει στους ΟΤΑ.
9. Ως προς την Παράκτια Ζώνη έχουν προβλεφθεί οριζόντιες κατευθύνσεις και δεν έχει συνυπολογιστεί η ιδιαίτερη μορφολογία των νησιών μας.
10. Ο Αθλητικός Τουρισμός φαίνεται ότι αποκλείεται από τα νησιά μας ενώ στην πραγματικότητα υπάρχουν δυνατότητες ανάπτυξης διάφορων μορφών του.
11. Η έννοια «κλίμακα του τοπίου» αναφέρεται επιφανειακά ενώ στην πραγματικότητα δεν λαμβάνεται καθόλου υπ ΄ όψιν καθώς προτείνονται στα νησιά μας εγκαταστάσεις δυσανάλογου μεγέθους.
12. Δεν θα έπρεπε να επιτρέπονται σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στις τουριστικές περιοχές

Συνοψίζοντας είναι προφανές ότι το συγκεκριμένο νομοθετικό εργαλείο δεν είναι ικανό να επιλύσει προβλήματα, αντιθέτως αποτελεί προπομπό μιας ανεξέλεγκτης τουριστικής μεγέθυνσης, η οποία μπορεί να δημιουργήσει μόνο προβλήματα.

Προτείνεται η απόσυρσή του στο σύνολό του και η εκ νέου μελέτη του.
Η απόφαση αυτή έλαβε αύξοντα αριθμό: 238/2024